Frater Venantius 1964Deze Maria-hymne stamt uit de vroege middeleeuwen: het oudst bekende manuscript van het klooster in St.Gallen dateert uit de 9e eeuw. De auteur is onbekend; sommigen vermoeden St.Venantius Fortunatus (536-610), de laatromeinse dichter op de grens van oudheid en middeleeuwen, die ook een Tantum ergo en Vexilla regis schreef. In de 20e eeuw reïncarneerde deze door Wim Sonneveld als de zingende frater van Schin-op-Geul ...
Maria-verering bestond al bij de eerste christenen, maar kreeg in de 2e en 3e eeuw een extra impuls door de strijd tegen de gnostische ketterij, die het menszijn van Christus ontkende. In het begin (ook in deze hymne) lag dan ook steeds de nadruk op Maria's spirituele positie als Moeder van Jezus-Christus en als tussenpersoon tussen ons en het Goddelijke. In de latere middeleeuwen kwamen haar menselijke trekken meer in de aandacht: bv haar smartelijk lot als moeder van een ten onrechte ter dood veroordeelde. Als Noors geestelijke èn musicus hield Trond Kverno zich vrijwel uitsluitend bezig met gewijde muziek. Hij was dan ook betrokken bij de ingrijpende herziening van het Norsk Salmebok in 1983. Naar zijn mening verschilt muziek bij een kerkdienst wezenlijk van concertmuziek. Hij schreef:
Niet wijzelf horen de (kerk)muziek,
maar die hoort ons en vertaalt ons voor Gods troon.
Op die fundamentele aanname berust al mijn werk. Ik lijk op een iconenschilder waarbij elke ikoon een venster is
op een hogere werkelijkheid.
Ave maris stella, Dei Mater alma
atque semper Virgo, felix caeli portas.
Sumens illud Ave Gabrielis ore,
funda nos in pace, mutans Hevae nomen.
Solve vincla reis, profer lumen caecis
mala nostra pelle, bona cuncta posce.
Monstra te esse matrem: sumat per te preces,
qui pro nobis natus, tulit esse tuus.
Virgo singularis, inter omnes mitis,
nos culpis solutos, mites fac et castos.
Vitam praesta puram, iter para tutum:
ut videntes Iesum semper collaetemur.
Sit laus Deo Patri, summo Christo decus,
Spiritui Sancto, tribus honor unus. Amen
Gegroet sterre der zee, Moeder, voedster van God
en voor altijd maagd, blije open deur van de hemel.
Jij die die begroeting kreeg uit de mond van Gabriël,
bevestig ons in vrede en verander de naam van Eva.
Bevrijd de geboeiden, breng blinden het licht,
ban uit het kwade dat wij deden en bemiddel voor ons al het goede.
Laat zien dat je een moeder bent. Moge hij die voor ons geboren werd
en het op zich nam om de jouwe te zijn, door jou ons gebed aannemen.
Unieke maagd, zachtmoediger dan alle maagden,
maak ons vrij van zonden, zachtmoedig en kuis.
Waarborg ons een puur leven, bereid ons een veilige weg,
zodat wij ons altijd verheugen, als wij eenmaal Jezus zien.
Lof zij aan God de vader, eer aan de allerhoogste Christus,
aan de heilige geest, eer aan de drieëenheid. Amen.
vert.Raoul Boesten, kamerkoor Quintessens
