R.L.Pearsall
1795-1856
De componist Robert Lucas Pearsall was een edelman, een geleerde, maar ook een dichter, jurist en componist. Daarbovenop was hij ook nog geschiedkundige, musicoloog, expert in de genealogie en heraldiek en een bereisde kosmopoliet geïnteresseerd in schilder-en beeldhouwkunst. Al met al een typisch voorbeeld van een autodidacte alleskunner uit de Engelse renaissance, zou je zeggen. Maar: hij leefde in de 19e eeuw ! Als intellectueel kind van zijn tijd was hij tevens Romanticus met grote afkeer van het agressieve Britse imperialisme en de brutale industriële vooruitgang met al zijn ellendige uitwassen. Het is aan zijn dochter Philippa, een priester en een paar bevriende musicologen te danken, dat het werk van deze nostalgische excentriekeling niet in totale vergetelheid is geraakt.

Madrigalen en partsongs Nog werkzaam als gerechtsadvocaat in zijn woonplaats Bristol liep hij een lichte beroerte op. Toen hij door een erfenis rijk en financieel onafhankelijk was geworden, kon hij op 35-jarige leeftijd naar gezondere streken verhuizen in Duitsland (Karlsruhe) en later Zwitserland (Rorschach). Toch hield hij intensief contact met zijn geboortestreek en was bijvoorbeeld betrokken bij de oprichting van de Bristol Madrigal Society in 1836. Voor deze zangvereniging componeerde hij zijn madrigalen en partsongs in de polyfone renaissance-traditie van Marenzio, Morley en Wilbye, enige tientallen, waarvan Lay a garland zonder meer de knapste en mooiste is. Ook de samenstelling van de beroemde 'Kattencantate' voor twee sopranen uit fragmenten van Weyse en Rossini komt waarschijnlijk uit zijn pen.
Terugkeer van deze traditie beoogde Pearsall ook met zijn zeer verdienstelijke gewijde muziek voor de Roomse en Anglicaanse ritus, waar het Gregoriaans inmiddels geheel op de achtergond was geraakt. Een vroege voorloper dus van de Cecilia-beweging, die dat pas realiseerde aan het eind van de 19e eeuw onder paus Pius X.

Lay a garland In de tijd van koning James van Engeland (1603-1625) schreven Francis Beaumont en John Fletcher samen zo'n 50 toneelstukken voor de King's Men, de opvolgers van Shakespeare's groep, die nu koninklijke goedkeuring had gekregen. In The Maid's Tragedy wil de kuise en bloedmooie Aspatia trouwen met haar geliefde Amintor, maar die wordt gedwongen tot een schijnhuwelijk met Evadne, de koninklijke maitresse. Als Aspatia dit tragisch lot verneemt, zingt ze het lied Lay a garland. Pearsall zette de tekst om naar de derde persoon. Door de verbazend knappe 8-stemmige polyfonie staat Pearsall's compositie op het programma van vrijwel alle gerenommeerde renaissance kamerkoren en consorts.

Vrouwenrollen werden nog door mannen gespeeld...

The Watchman's song 'Het is 10 uur en dus bedtijd voor jong en oud !' Dat werd nog tot in de 19e eeuw toe rondgebazuind door de stadsnachtwacht. Dit beroep was in 1660 door koning Charles II ingesteld om de nachtelijke orde te bewaren en de misdaad in te perken. Ook in Nederland kende men de nachtwacht, alias klepperman, klapwaker, ratelman of ratelwacht. Hij riep de tijd om en sloeg alarm bij brand of diefstal.
Pearsall gebruikte een traditionele nachtwacht-oproep voor een kort ontroerend wiegelied gezongen door vier mannenstemmen. In 2010 bewerkte Jeros Sposak het voor achtstemmig gemengd koor.

Lay a garland
Lay a garland on her hearse
of dismal yew.
Maidens, willow branches wear,
say she died true !
Her love was false, but she was firm.
Upon her buried body 
lie lightly, thou gentle earth.
Leg op haar lijkwagen een krans van mistroostig taxusblad en meisjes kom met wilgentakken, zeg dat zij stierf, immer trouw. Haar lief bedroog haar, zij was sterk. Rust zacht, gij goede aarde, op haar lichaam in dit graf.
  

The Watchman's Song List! Good people all! Past ten o'clock! The hour I call. Now say your prayers and take your rest With conscience clear and sins confessed I bid you all good night Good night oorspr.zetting Pearsall bew.voor gemengd koor

Curiosum In 1956 bracht Decca een single uit van Tom Manders, alias Dorus, met het lied "De Twee Motten". Op de flipside stond een vrolijke beschrijving van "De Nachtwacht van het Rembrandsplein".
(linksboven:) Charles Rouse (Brixton, Londen), de allerlaatste Engelse nachtwacht, ging met pensioen in 1890. (rechtsboven:) De klepperman van Hardenberg (onder:) een klapwaker op een 19e eeuwse prent.